Πως ύστερα από μια διαδρομή 62 χρόνων φθάσαμε στην απόφαση για την πώληση σε ιδιώτες του 17% της επιχείρησης

Η υπόθεση αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ φαίνεται πως εισέρχεται στην τελική ευθεία. «Στοίχημα» για την πα­ρούσα κεντρική εξουσία, καθώς θα αποτελέσει κρίσι­μο τεστ, όσον αφορά στην υλοποίηση των δεσμεύσεών της έναντι των διεθνών δανειστών για την ιδιωτικοποίηση μεγά­λων επιχειρήσεων στρατηγικού χαρακτήρα. Δυσάρεστη εξέ­λιξη για χιλιάδες εργαζομένους που δεν γνωρίζουν ποιο θα εί­ναι το μέλλον τους.

Απορία για τους καταναλωτές αν το στοιχειώδες αγαθό της ηλεκτροδότησης, που πληρώνεται ήδη ακριβά, θα γίνει πιο προ­σιτό ή ακόμη ακριβότερο, στο πλαίσιο της γενικότερης απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας  Χωρίς να έχει ξεκαθαρισθεί τι μοντέλο θα ακολουθηθεί στην προκειμένη περίπτωση, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Ασημάκης Παπαγεωργίου, διαβεβαιώνει ότι θα γίνουν προσεκτικές κινήσεις, ούτως ώστε το αποτέλεσμα να είναι οικονομικά επωφελές για τη χώρα και το λαό. χωρίς να απειληθεί η ομαλή λειτουργία της ενεργειακής αγοράς στο σύνολό της. Μέσα στο Νοέμβριο, θα έπρε­πε να έχει δοθεί στην τρόικα ο κυβερνητικός σχεδιασμός. Από εκεί και πέρα, η πρόσφατη μεταβίβαση στο ΤΑΙΠΕΔ του 17% των μετοχών της επιχείρησης δεν σημαίνει ότι η ιδιωτικοποίησής της θα γίνει σε μία ημέρα… Θα απαιτηθούν πολλοί μήνες προετοιμασίας  ακόμη και αν εξευρεθεί ο ιδιώτης επενδυτής, Έλ­ληνας ή ξένος. Εφόσον μαζί με το 17% δοθεί και το μάνατζμεντ, το Δημόσιο, που διατηρεί το 34% στη ΔΕΗ, δεν θα έχει πλέον το «πάνω χέρι» στις αποφάσεις. Αυ­τό θα σημάνει. πιθανότατα, και την ουσιαστική αποκρατικοποίηση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού. Οι συνδικαλιστές και οι ηγεσίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης επιμένουν πως θα συντελεσθεί «ξεπούλημα» μιας επιχείρησης βιώσιμης και κερδοφόρας, τα περιουσιακά στοιχεία της οποίας συνιστούν «εθνι­κό κεφάλαιο».

Η επιχείρηση σήμερα

Η ΔΕΗ Α.Ε. είναι, σήμερα, η με­γαλύτερη εταιρεία παραγωγής και η μοναδική εταιρεία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελ­λάδα, που προμηθεύει με ηλε­κτρική ενέργεια τους 7.5 εκατ. πελάτες της (παροχές). Στην ιδιοκτησία του ΑΔΜΗΕ  (100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ Α.Ε.) ανήκει επίσης και το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Με την τεράστια υπο­δομή σε εγκαταστάσεις ορυχείων λιγνίτη, παραγωγής, γραμμών μεταφοράς και δικτύων διανο­μής ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει δημιουργήσει, η ΔΕΗ είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική επι­χείρηση στην Ελλάδα, ως προς τα πάγια ενεργητικά στοιχεία.

Κατά τη διάρκεια του 2011, η εταιρεία παρήγαγε περίπου το 75% από ης 55,7Τννΐι ηλεκτρικής ενέργειας που παρήχθησαν στην Ελλάδα και διήλθαν από τα δί­κτυα μεταφοράς. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, το μέγιστο της παραγωγικής ισχύος είναι συγκεντρωμένο στο βόρειο τμήμα της χώρας, κοντά στα μεγάλα λιγνι­τωρυχεία, τα οποία αποτελούν την κυριότερη πηγή καυσίμου.

Στα νησιά, η παραγωγή ηλε­κτρικής ενέργειας εξαρτάται από την απόσταση των νησιών από την ηπειρωτική Ελλάδα. Ειδικό­τερα, στο Ιόνιο, όπως επίσης και ορισμένα του Αιγαίου, εξυπηρε­τούνται από το σύστημα μετα­φοράς ενέργειας της ηπειρωτι­κής Ελλάδας, ενώ τα υπόλοιπα νησιά εξυπηρετούνται από αυ­τόνομους σταθμούς. Η ΔΕΗ είχε 92,3% της ελληνικής αγοράς ηλε­κτρικής ενέργειας στις 31.12.11. Το ποσοστό αυτό. το Μάρτιο του 2012, διαμορφώθηκε σε 99,4%, μετά την αναστολή λειτουργίας δύο εναλλακτικών προμηθευτών.

Η ιστορία «ετών»

Η ΔΕΗ ιδρύθηκε το 1950, με αν­τικείμενο την παραγωγή, μετα­φορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πριν από την ίδρυ­ση της ΔΕΗ, το δικαίωμα της πα­ραγωγής, μεταφοράς και διανο­μής ηλεκτρικής ενέργειας είχε παραχωρηθεί από την ελληνική κυβέρνηση σε ιδιωτικές εταιρεί­ες και δημοτικές επιχειρήσεις.

Η ΔΕΗ ξεκίνησε τη λειτουρ­γία της το 1953, παράγοντας και πουλώντας ηλεκτρική ενέργεια στις προαναφερόμενες ιδιωτικές εταιρείες και δημοτικές επιχει­ρήσεις. Κατά τη διάρκεια της πε­ριόδου 1957 -1963, η εταιρεία προέβη σε εξαγορά των παρα­πάνω εταιρειών παραγωγής ηλε­κτρικού ρεύματος, συμπεριλαμβανομένης και της Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών- Πειραιώς ΕΠΕ, η οποία εξυπηρετούσε τη μεγα­λύτερη αστική περιοχή της Ελ­λάδας και παρήγαγε ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής ηλε­κτρικής ενέργειας που κατανα­λωνόταν στην ελληνική αγορά.

Οι Ν. 1559 και 2244, που ψηφίσθηκαντο έτος 1985 και 1994 αντίστοιχα, προέβλεψαν σχετι­κή εξαίρεση από το αποκλειστι­κό δικαίωμα της ΔΕΗ για παρα­γωγή ηλεκτρικής ενέργειας κυ­ρίως, ώστε να δοθεί το δικαίωμα σε βιομηχανικές επιχειρήσεις να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για δική τους κατανάλωση.

Βάσει του ν. 2773/1999 περί απελευθέρωσης της αγοράς ηλε­κτρικής ενεργειας και σε εφαρ­μογή του Π Δ. 333/2000, η ΔΕΗ από την 1η Ιανουαρίου 2001 με­τατράπηκε σε ΑΕ„ με μοναδικό μέτοχο το Δημόσιο και κύριο σκο­πό την παραγωγή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας. Το Δε­κέμβριο του 2001, ύστερα από αύξηση του μετοχικού κεφαλαί­ου της εταιρείας και διάθεση υφι­σταμένων μετοχών κυριότητας του ελληνικού Δημοσίου, οι με­τοχές της ΔΕΗ εισήχθησαν π ρος διαπραγμάτευση στην Κύρια Αγο­ρά του ΧΑ Παράλληλα, ξεκίνη­σε η διαπραγμάτευση Διεθνών Αποθετηρίων Εγγράφων (ΟϋΚχ) στο Χρηματιστήριο του Λονδί­νου. Το Δεκέμβριο 2002 και τον Οκτώβριο 2003, διατέθηκαν υφι­στάμενες μετοχές, κυριότητας του ελληνικού Δημοσίου, με δη­μόσια εγγραφή στο ευρύ κοινό, με τη μέθοδο του βιβλίου προ­σφορών σε θεσμικούς στην Ελ­λάδα και το εξωτερικό και με ιδιω­τική τοποθέτηση στους εργαζο­μένους της εταιρείας.

Τα ομολογιακά δάνεια

Εναν πολύ σημαντικό ρόλο όχι μόνο για τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων εξηλεκτρισμού της χώρας, αλλά και για την ταχεία ανάπτυξη και «απογείωση» της εθνικής μας οικονομίας σε μια πάρα πολύ δύσκολη περίοδο της νεώτερης Ιστορίας, έπαιξαν τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ. Εί­ναι ίσως από τις ελάχιστες περι­πτώσεις οικονομικών πολιτικών στην Ιστορία της χώρας μας που ομολογιακά δάνεια «αγκαλιάσθηκαν από όλο τον κόσμο», για­τί, μέσω αυτών, πραγματοποι­ήθηκαν πολύ μεγάλα έργα, με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την εθνική οικονομία. Τα ομολογια­κά δάνεια της ΔΕΗ ίσως είναι και μοναδική περίπτωση στα παγ­κόσμια οικονομικά χρονικά, που μια και μόνη εταιρεία φθάνει να αντλεί πάνω από το 46% του συ­νόλου των επενδυτικών κεφα­λαίων μέσω της κεφαλαιαγοράς για μια μεγάλη χρονική περίο­δο (1957-1966).

Το «κεφάλαιο» των λιγνιτικών

Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα μας άρ­χισε σιο Αλιβέρι (Εύβοια) το 1873. Δυστυχώς, μια φοβερή πλημ­μύρα. το 1897, κατέστρεψε όλες η<; επιφανειακές και υπόγειες εγ­καταστάσεις εξόρυξης. Η εκμτάλλευση ξανάρχισε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1922, η ετήσια παραγωγή έφθασε τους 23.000 τόνους και διατηρήθηκε μέχρι το 1927. Το επόμενο έτος, η εκμετάλλευση σταμάτησε για οικονομικούς λόγους. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδή­γησε στην απόφαση κατασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι, που θα λειτουργούσε αποκλείστηκα με λιγνίτη. Το 1951, ανέλαβε η ΔΕΗ την υπόγεια εκ­μετάλλευση των ορυχείων στο Αλιβέρι. Σης αρχές της δεκαετίας του 1980, σταμάτησε η λειτουρ­γία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερί- ου. Οι πρώτες συστηματικές έρευ­νες για τον εντοπισμό και αξιολόγηση των λιγνιτών της Πτολεμαΐδας άρχισαν μετά το 1938. Το 1955, συστάθηκε η εταιρεία ΛΙΠΤΟΛ, που είχε ως αντικείμενο την εκμετάλλευση του λιγνίτη και τη χρησιμοποίησή του για την παραγωγή μπρικετών, αζωτούχων λιπασμάτων  χημικών και ηλεκτρικής ενέργειας.

Το 1959. το 90% των μετοχών της ΛΠΤΙΌΑ περιήλθαν στη ΔΕΗ. Το 1975. συγχωνεύθηκε η ΛΙΠΤΟΛ στη ΔΕΗ. Η παραγωγή λι­γνίτη, που ήταν το 19591,3 εκατ. τόνους, αυξήθηκε το 1975 σε 11.7 εκατ. τόνους, το 1985 σε 273 εκατ. τόνους και το 2006 σε 49 εκατ. τόνους (συμπεριλαμβανομένου και του ορυχείου στη Φλώρινα). Το λιγνιτικό κοίτασμα Μεγαλόπολης μελετήθηκε επιστημονι­κά για πρώτη φορά το 1957 και τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά  Το 1969. άρχισε από τη ΔΕΗ η εκμετάλλευση του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή για πρώτη φο­ρά τόσο φτωχός λιγνίτης εξορύσσεται και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η εντυπωσιακή ανά­πτυξη των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ επιτρέπει στη χώρα μας να κατέχει τη δεύτερη θέση στην παραγωγή λιγνίτη στην Ευρω­παϊκή Ενωση, την πέμπτη θέση στην Ευρώπη και την έκτη στον κόσμο.

Προσπάθειες  εκσυγχρονισμού

Ιδιαίτερα σημαντικά θεωρεί η δι­οίκηση της ΔΕΗ τα τελευταία δύο χρόνια, στην προσπάθεια για ου­σιαστικό εκσυγχρονισμό της. Συγ­κεκριμένα, έχουν υλοποιηθεί μια σειρά από σημαντικές ενέργει­ες. όπως η μείωση του κόστους, η επιτυχής, όπως χαρακτηρίζεται, απόσχιση των δικτύων, η δια­πραγμάτευση με τα Συνδικάτα και την υπογραφή νέας ΣΣΕ και οι επενδύσεις ύψους 2 δισ., ίσιος οι μεγαλύτερες τη δεδομένη δύ­σκολη περίοδο στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΗ, Αρθούρο Ζερβό, «τα τελευ­ταία τρία έτη. η ΔΕΗ εξασφάλι­σε επίσης χρηματοδότηση για επενδύσεις στη χώρα μας. που πλησιάζουν τα 3 δισ. ευρώ, ενώ πέτυχε και εξασφάλιση και επι­τυχή διαχείριση της ρευστότη­τας της εταιρείας στο δύσκολο χρηματοοικονομικό περιβάλλον που υπάρχει. Στο ίδιο δυσχερέ­στατο οικονομικό πλαίσιο, η ΔΕΗ ολοκλήρωσε το έργο κατασκευής της μονάδας του Αλιβερίου. την πρώτη θερμική μονάδα ύστερα από επτά χρόνια και σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί και το έργο του Ιλαρίωνα, η πρώτη υδροηλε­κτρική μονάδα ύστερα από δε­καπέντε χρόνια.

Ομαλή μετάβαση

«Ενα οργανωμένο και σύγχρονο μοντέλο απο­κρατικοποίησης της ΔΕΗ μπορεί να αποφέρει τε­ράστια οφέλη στην οικο­νομία μας και, βεβαίως, στους τελικούς κατανα­λωτές», δηλώνει στη «Ν» ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Ασημάκης Παπαγεωργίου, που προσθέτει: «Ασφλώς. η στρατηγικού χα­ρακτήρα απελευθέρωση της ενέργειας και η απο­κρατικοποίηση της ΔΕΗ θα γίνουν με προσοχή, σύννομα με σεβασμό στις ευρωπαϊκές οδηγίες και με προσαρμογή του ρυθ­μιστικού πλαισίου, ώστε η μετάβαση στην τελική κατάσταση να γίνει ομα­λά για όλη την αγορά ενέρ­γειας. Οπως για κάθε απο­κρατικοποίηση του ενερ­γειακού τομέα, το τίμημα δεν είναι το μόνο κριτή­ριο, αλλά πρέπει να συ­νυπολογιστούν κυρίως η εθνική ενεργειακή στρα­τηγική και η εξασφάλιση του δημόσιου συμφέ­ροντος. Οσον αφορά στο μοντέλο αποκρατικοποί­ησης της ΔΕΗ, το χρονο­διάγραμμα και το πλάνο υλοποίησής της, θα γίνουν γνωστά εντός των άμεσα επόμενων μηνών. Σε κά­θε περίπτωση, όμως, δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό. Υπάρχει η προηγούμενη ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία από αποκρατι­κοποιήσεις που έγιναν σε κρατικές εταιρείες άλλων χωρών, εξαιρετικά επιτυ­χημένα -με την εφαρμογή συγκεκριμένων σύγχρο­νων μοντέλων επωφελών και για τον οργανισμό, που αποκρατικοποιείται- και σκοπεύουμε να την αξιο- ποιήσουμε. Πρόσφατα, μάλιστα η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρί­ου για την υπόθεση των ελληνικών λιγνιτών έθεσε καινούργια οπτική στην προσπάθεια της κυβέρ­νησης για την εφαρμογή ενός σύγχρονου και απο­δοτικού μοντέλου για τον εξορθολογισμό και την απελευθέρωση της αγο­ράς ηλεκτρική ενέργειας».

Η εικόνα της επιχείρησης, η αξία της και τα σενάρια πώλησή της

 Στα 3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι ήταν η αξία της ΔΕΗ, όταν εισήλθε στο Χρηματι­στήριο για πρώτη φορά. στις 12 Ιανουαρί ου 2001. Σήμερα, η χρηματιστηριακά της αξία διαμορφώνεται λίγο πάνω από το 1 δισ. ευρώ. Η πλήρης αποκρατικοποίησή της. ασφαλώς, θα τη βρει αποδυναμωμέ­νη και πιθανότατα σε τιμή ευκαιρίας για όποιον ενδιαφερόμενο, ωστόσο η κυβέρ­νηση δεν θα βασίσει την επυαηρηματολογία της στη χρηματιστηριακή αξία της επι­χείρησης. αλλά στις προοπτικές που θα υπάρξουν για νέες επενδύσεις, στην υπε­ραξία των υποδομών και τους πελατολο­γίου της κΛ Στο ΥΠΕΚΑ, επεξεργάζονται κάθε πιθανό σενάριο αποκρατικοποίησης, χωρίς, ωστόσο, να έχει διαφανεί έως τώρα ποια είναι επικρατέστερα Κρίσιμο ζήτη­μα βεβαίως, η πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή της χώρας… Να σημει­ωθεί όπ όλες οι μονάδες της ΔΕΗ. έως το 2016. θα είναι φιλικές προς το περιβάλλον.

Το deal της πώλησης θα το κάνει, σε πρώ­τη φάση. το ΤΑΙΠΕΔ. που, έχοντας στα χέ­ρια του το 17% θα βγει στις αγορές προς άγραν υποψήφιων επενδυτών. Σε περί­πτωση που αποφασιστεί η πώληση του 17%, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα πάει «πα­κέτο» με την εκχώρηση του μάνατζμεντ, άλλως δεν υπάρχει κίνητρο για τους αγοραστές. Κατά καιρούς έχει προβληθεί και το σενάριο των «μικρών ΔΕΗ», θυγατρι­κών στις οποίες θα περάσουν μονάδες της επιχείρησης αντιπροσωπευτικές του μίγματος καυσίμων που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ (λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές και ίσως φυσικού αερίου).

Οι αρμόδιοι παράγοντες, προς το παρόν, τηρούν σιγή ιχθύος. Η μόνη δήλωση που μπορεί να πει κάποιος  δίνει «πληρο­φόρηση» επί του θέματος είναι του κυβερνητικού εκπροσώπου. Σίμου Κεδίκογλου, ο οποίος, προσφάτως, έκανε λόγο για ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ, ώστε να πάψει να έχει τον απόλυτο έλεγχο της θυγατρική της, και στη συνεχεία να εισέλθουν σε αυτόν ιδιω­τικά κεφάλαια προκειμένου να επενδύ­σουν στα δίκτυα ηλεκτρισμού. Ετσι, τα δί­κτυα θα παραμείνουν στoν έλεγχο του Δη­μοσίου, με την κυβέρνηση να διατηρεί στον ΑΔΜΗΕ πιθανώς την καταστατική μειοψηφία δηλαδή το 34%, από το 51% που ελέγχει σήμερα.

Ο ΑΔΜΗΕ ως θυγατρική της ΔΕΗ, έχει την ίδια ακριβώς μετοχική σύνθεση με τη μητρική του εταιρεία: κατά 51 % ανήκει στο Δημόσιο και κατά 49% σε ιδιώτες. Εως τώ­ρα π κρατική εταιρεία της Κίνας, State Grid Corperation of China από το καλοκαίρι του 2011, σε επαφές της με τη διοίκηση της ΔΕΗ, είχε εκδηλώσει το εν­διαφέρον της για την επιχείρηση.

Πηγή Ναυτεμπορική